विचार/अन्तर्वार्ता

मितिः २०७९ साउन २५ गते, बुधबारमनिष राज रेग्मीसंसदीय निर्वाचनको चर्चा चलिरहेको सन्दर्भमा सामाजिक सन्जाल अहिले सबैभन्दा उत्कर्षको अवस्थामा देखिएको छ, हातमा एन्ड्रोईड मोबाईल भएका मनुवा सबैलाई संघीयता निर्वाचन मुखि विद्धवता देखाईएन भने हातको मोबाईल नै औचित्यहिन् हुन्छ भन्ने डरले सताएको छ । के हो त संघीयता … संघियता भनेको के हो ?एक लाइनमा भन्दा संघीयता भनेको देशका विभिन्न राज्यहरु मिलेर एउटा छाता बनाउने र त्यस अन्तर्गत रहेर आफूले आफूलाई शासन गर्ने पद्धति हो । जहा“ उनीहरु आफ्नो हकमा स्वायत्त हुन्छन् र साझा सवालमा आपसमा अनुबन्धीत पनि हुन्छन् । अर्थात् यो एक खालको महासंघीय ढा“चा हो ।संसारमा संघीय राज्यका विभिन्न स्वरुपहरु छन् । मुलतः संघीय राज्यको शक्ति बा“डफा“डको नियमलाई तेर्सो समानान्तर प्रणाली र एकात्मक राज्यको शक्ति बा“डफा“डको नियमलाई ठाडो प्रणाली । अर्थात् संघीय प्रणालीमा राज्यको शक्ति...

धीरज बस्नेत निकै ठूलो आशा र अपेक्षासहित दिल्ली भ्रमणमा गएका माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँग नभेटी फर्किएका छन्। उनको भ्रमणलाई निकैले अर्थपूर्ण ढंगले हेरेका थिए। प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाकी पत्नी आरजु राणा पनि भारतमै भएको बेला भएको यो भेटलाई धेरैले केही नयाँ तयारी भएको छ कि भन्ने आशंकाले पनि हेरेका छन्। त्यसो त प्रचण्डले भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँग भेट नगर्नु वा भेट नदिनुको कारण के हुन सक्छ। प्रचण्डको भ्रमण कति उपलब्धिमुलक हुनसक्यो। यससँगै माओवादीभित्र अझै पनि पदाधिकारी चयन हुन किन नसकेको ? गठबन्धनको विषयलाई लिएर माओवादी अझै किन अलमलमा रहेको त ? यस्तै विषयमा आधारित भएर माओवादी केन्द्रका प्रभावशाली नेता गणेश साहसँग धीरज बस्नेतले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश प्रचण्डको भारत भ्रमणलाई निकै ठूलो आशा र अपेक्ष...

मिति : २०७९ असार ७ गते त्रिभुवन विश्वविद्यालयका प्राध्यापक विजयकान्त कर्ण डेनमार्कका लागि पूर्वनेपाली राजदूत हुन्। राजनीति र कूटनीति क्षेत्रमा खरो विश्लेषण गर्ने कर्णसँग आसन्न चिनियाँ विदेश मन्त्रीको भ्रमण, नेपाल-चीन सम्बन्ध र नेपालले उठाउँनुपर्ने विषयमा गरिएको लक्ष्मण फुयालले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश : चीनका स्टेट काउन्सिलर तथा परराष्ट्रमन्त्री वाङ यीको तीनदिने नेपाल भ्रमणलाई कसरी हेर्नुभएको छ ? भ्रमणलाई मैलै सकारात्मक रुपमा हेरेको छु। नेपाल र चीन छिमेकी देश हुन। यस सन्दर्भमा त्यहाँ वरिष्ठ नेताको र मन्त्रीको भ्रमण नेपालको लागि राम्रो हो। यो भ्रमण जुन सन्दर्भ र अवस्था हुन गइरहेको छ त्यो आफैमा महत्वपूर्ण छ। केही दिनदेखि नेपाल र चीनको सम्बन्धमा केही समस्या देखिएका छन्। नेपालले अमेरिकी विकास सहायता मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन (एमसीसी) सँगको सम्झौताको बारेमा चिनियाँ नेताहरू ...

मिति: २०७९ जेष्ठ १४ गते, शनिबारमानिसहरु अमेरिकाको बारेमा कुरा गर्दछन् । आज नेपालको गाउँ-गाउँमा अमेरिकाको चर्चा छ, र यो अकारण छैन । यो यसकारण पनि महत्वपूर्ण छ कि मैले पहिले लेख्ने कोसिस गरेको महाशाक्तिहरुको नयाँ दिग्विजयको दुन्दुभी अन्तर्गत भै-रहेको छ । यो निसन्देह: इतिहासको पुन: अन्त्यको कोसिस र भाष्य सिर्जनाको शृंखला अन्तर्गत भैरहेको छ । तर, मेरा अमेरिका सम्झनाहरु भने सरल छन् - मलाई नेपाली कथानक चलचित्र 'ट्रक-ड्राइवर'को धूमिल सम्झना भै-रहेछ। त्यसका एक जना रक्स्याहा पात्र - सम्भवत: मदनकृष्ण श्रेष्ठ - ले कुनै मदिरालयमा आफ्ना लाहुरका सम्झनाका पोयाहरु ऊधिन्नु भएको एक दृश्य छ। त्यो बिश्व-युद्दको कुनै मोर्चामा कसरी एक बहादुर नेपालीले प्रतिकूलता सामना गर्यो, परिस्थिति माथि बिजयी भयो भन्नेसँग सम्बन्धित छ। र आजको यथार्थ यो छ कि नेपालको जनसंख्याको ठूलो हिस्साले अमेरिका प्रबासको बाटो रोजेको छ । र, य...

नेपालगन्ज, १४ बैशाख, बुधबारचितवनको माडि स्थित अयोध्यापुरीमा विक्रम संम्वत् २०२६ सालमा सिंह बहादुर कार्की र हरिकला कार्कीकी छोरी शान्ति देवि ढकालको जन्म भयो । तत्कालीन समयमा छोरीहरुलाई विद्यालय पठाउने घटना नगन्य रुपमा थियो । तर शान्ति देविका बुबा बन विभागमा भएकै कारण उनको परिवारमा पढ्नुपर्छ भन्ने वातावरण थियो र उनले एसएलसी सम्म मात्रै भएपनि पढ्न पाईन् ।उनी बाल्यावस्थामै भएका बेला परिवर्तनका निमित्त देशमा विभिन्न खालका आन्दोलनहरु भैरहेका थिए । यसले शान्ति देविलाई नछुने कुरै भएन । उनी ६ कक्षामा पढ्दा देखिनै उनमा राजनितिको चस्को पसिसकेको थियो । यद्यपी उनले साँस्कृतिक कार्यक्रमहरु मार्फत आफ्नो सांगठनिक जिवनको सुरुवात गरेकी थिईन् । उनी राष्ट्रिय पञ्चायतको निर्वाचमा जनपक्षिय उमेदवार जिताउन सांस्कृतिक टिममा रहेर प्रचार प्रसारमा खटेकी थिईन । उनले २०३६ सालको विद्यार्थी आन्दोलनबाट आफ्नो राजनितिक जिवन...

२०७८ माघ ३ गतेलेखक रमेश थापाकुरा २०४३ साल तिरको हो । म बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जको बेतहानी पोष्टमा कार्यरत थिएँ । त्यतिबेला बफरजोन घोषणा भैसकेको थिएन । तर बफरजोनको अवधारणा अनुसार निकुञ्जसंग जोडिएको दक्षीणतर्फको वनक्षेत्रलाई प्रस्तावित बफरजोन भनेर सिमाङ्कन चाहिं गरिएको थियो । गस्तिको क्रममा हामी कहिलेकाहिं प्रस्तावित बफरजोनको वनक्षेत्रमा पनि जाने गर्दथ्यौं । त्यतिबेला हाम्रो पोष्टमा सरकारी सवारी साधनको रुपमा एउटा मात्र साइकील थियो । दुइ जना साथीका ब्यक्तिगत साइकिल पनि थिए । हाम्रो क्षेत्र धेरै ठूलो भएकोले पैदल गस्ति गरेर सबै क्षेत्र समेट्न सकिंदैनथ्यो । बेतहानी पोष्टको जिम्मेवारीमा पूर्वमा राँझा र पश्चिममा ढकैलाको पथरिया खोला सम्मको क्षेत्र पर्दथ्यो । नेपाली सेनाको पोष्ट ढकैला र पूर्व चिसापानीमा मात्र थियो । टाढाको गस्ति जानु पर्दा एउटा साइकिलमा दुइ जना बसेर जानुपर्दथ्यो । क्षेत्र ठूलो अनि ...

नेपालगन्ज, २२ पौष – साहित्य क्षेत्रमा अवधी भाषी साहित्यकारहरुको खासै विकास नभए पनि हुनुपर्ने धेरै साहित्यका गतिविधि कार्यान्वयन भएका छन् । यस अवधी साहित्यमा यसक्षेत्रमा धेरै साहित्यकारहरु रहेका छन् । वरिष्ठ साहित्यकार सच्चिदानन्द चौबेले धेरै एतिहासिक पुस्तकहरु अवधी भाषामा अनुबाद गर्नु भएको छ । https://www.youtube.com/watch?v=CfEMUHTAF5I थुपै पुस्तकहरु अनुबाद गर्ने क्रममा समेत रहेको छ । तर आर्थिक अभावले गर्दा उनी त्यत्तिकै दराजमा थन्किएका छन् । त्यसका तर्फ यहाँका साहित्य प्रेमीहरुले पहलकदम गर्नुपर्ने देखिन्छ । समयमा त्यस खाले एतिहासिक दस्ताबेजलाई अवधी भाषामा अनुबाद गर्न सके आउने पिढिले सम्झने छन् जस्तो भनाई राख्दै वरिष्ठ कथाकार, साहित्यकार सनदकुमार रेग्मी...

– विद्रोहीसमय सापेक्षकाल अनुसार धर्मको परिभाषा र स्वरुप पनि फेरिँदै रहन्छ । विश्वमा यसअघि कैयौं धर्मको उत्पत्ति भयो त्यसमा तमाम धर्मको लोप पनि भयो पछि नयाँ धर्म र सभ्यताहरु जन्मिए । यस्ता जन्मिएका मध्येका सभ्यता हुन्, इसाई, यहुदी र इस्लाम । यिनीहरु आफूलाई धर्म मान्ने गर्छन् तर वास्तविक रुपमा देख्ने हो भने यिनीहरु एउटा मत मात्र हुन् । यि ३ वटै धर्मबीच ठूलो ठूलो युद्धहरु हुँदै आएको छ । केही धर्म ग्रन्थमा यहुदी, नसारा, मजुसीहरु आफ्ना खुल्ला दुश्मन हुन् यिनीलाई हेर्दै नै हत्या गरी देउ यस्तो आदेश दिइएको पाइन्छ । तर अब यस्तो शत्रुताको अन्त हुने भएको छ । यसका लागि अरब देशहरुले ठूलो पहल गरेका छन् । बहरीन र युएईले इजरायल देशमा यहुदी धर्म मान्ने, इसाई धर्म मान्ने र इस्लाम धर्म मान्नेहरुलाई एक अर्का नजीक ल्याउन महत्वपूर्ण सम्झौता गरेका छन् । यो सम्झौतालाई इब्राहिमी सम्झौता भनिएको छ । इस्लाम धर...