विचार/अन्तर्वार्ता

मितिः २०८० बैशाख ६ गते, बुधबार (संस्मरण) – नगेन्द्र प्र.पौड्याल(ललितकला अध्येता) सधैका वर्षहरूमा झैं भर्खरै समाप्त भएको बिक्रम सम्बतीय वर्ष २०७९ मा पनि नेपालको ललितकलाका क्षेत्रमा विभिन्न गतिविधिहरू सम्पन्न गरिए । ततस्थानिय समेतका विभिन्न कला कार्यशाला, कला प्रदर्शनीहरू, कला विषयक छलफल, गोष्ठी, कलाजन्य भ्रमण र प्रत्येक चारवर्षमा नेपाल ललितकला प्रज्ञाप्रतिष्ठानका पदाधिकारीका निमित्त नियुक्त गरिनुपर्ने पदाधिकारीहरूको नियुक्तिका कामहरू पनि गरिए । जे जो गरिनु पर्ने बोध र कर्तब्य जसजसमा रह्यो, आआफ्नै कार्याधिकार र गच्छे अनुसारका गतिविधिहरूमा सम्बन्धित क्षेत्र लागिपर्यो । सरसर्ति हेर्दा अन्य वर्षहरूमा झैं वर्ष २०७९ मा पनि थुप्रै ललितकर्मीहरू र ललितकला संघ संस्थाहरू, कला दीर्घाहरू नेपाल कला परिषद्, बबरमहल, तारागाउँ संग्राहलय, बौध्द, सिध्दार्थ आर्ट ग्यालरी, बबरमहल, नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प...

हाेउ यन्छीको उतराधिकारीका रूपमा नेपालमा तैनाथ चिनीया राजदूत चेन साेङ्गको हालैमा भएको नेपालको परराष्ट्र मन्त्रि डा.बिमला राई पौडेलसंगकाे शिष्टचार भेटघाटले कैयाैं विषयहरू उजागार गरेको छ। चीन नेपालमा एक चीन निति (one china policy) को प्रत्याभूतिलाई उच्च महत्वका साथ अघि बढाउंदा नेपाललाई आर्थिक भार बोकाउनमा उद्भुत भएको तथ्य त सार्वजनिक छ नै , यस भेटमा पनि चेन साेंङ्गले नेपाली विदेश मन्त्री समक्ष भएका नेपाल-चीन सम्झौताहरूको कार्यन्वयनप्रति जोड़ दिएकाे चीन आफ्ना मुद्दा प्रति नेपालमा अति सक्रिय रूपले क्रियाशील छ भन्ने विषयलाई उजागार गरेको छ।चर्काे ऋणमा निर्माण भएकाे पोखरा विमानस्थल बिआरआई कै कार्यक्रम हाे भनी सार्वजनिक गरेका राजदुत चेन साेङ्गकाे विवादित बयान समाजिक संजाल तातेकाे थियाे । बिमानस्थललाई कोशे ढुंगाको रूपमा व्याख्या गर्दै नेपालको मौलिक जड़ीबुटी माथि आफ्नो अधिपत्य जमाउनका लागि चीनले नेपालल...

- नगेन्द्र प्रसाद पौड्याल(चित्रकला अध्येता तथा लेखक) पुगनपुग २ वर्ष अगाडि, मध्य कोरोना सङ्क्रमण र प्रतिबन्धको समयक‍ो सन्दर्भ हो । लायन्स क्लव अफ काठमाण्डौ फाईन आर्ट्सले कोरोना संक्रमणकै कारणले अनलाईन हैसियतको भएपनि अन्य सामाजिक कार्यहरू सँगसँगै आफ्नो विषयगत कार्य पहिलो ललितकला प्रदर्शनीको आयोजना गरिसकेको थियो । अब संस्थापक अध्यक्ष रमेश कुँवरले लायन्स क्लवको निर्वाचन-बैठक बोलाउने निर्णय पक्तिकारलाई सुनाए । उक्त बैठकबाट क्लवको नयाँ कार्यावधिका निमित्त नयाँ कार्यकारी समितिको चुनाव गर्नुपर्ने थियो । क्लवका सदस्यहरूका निमित्त लगभग पायक पर्ने बैठक-स्थानको चिन्तनले पक्तिकारलाई बेलाबेलामा सताईरहन्थ्यो । यसकारण पनि कि यसका लागि क्लवले निश्चित ठेगाना दिन सकिरहेको थिएन । तथापि काठमाण्डौ आर्ट्स होटल, ठमेल तथा त्यसका संस्थापक चिरञ्जीवी भट्ट वहुविध सम्भावनाहरूका लागि उपयुक्त हुने चिन्तन उनीमा पहिल...

काठमाण्डौ, १० माघ –विजयकान्त कर्ण डेनमार्कका लागि पूर्व नेपाली राजदूत हुन्। त्रिभुवन विश्वविद्यालयका पूर्व सह- प्राध्यापक कर्ण हाल सेन्टर फर सोसल इल्क्लुजन एन्ड फेडेरालिजम संस्थाका कार्यकारी अध्यक्ष छन्। यो अनुसन्धान मुलक गैरसरकारी संस्थाले भूराजनीति, सुरक्षा र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धका विषयहरूमा अध्ययन र छलफल गर्दै आएको छ। कर्णसँग नेपालको परराष्ट्र सम्बन्धका पछिल्ला चुनौती र अवसरहरूबारे गरिएको कुराकानीः प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारका लागि विदेश नीति सञ्चालनका चुनौती के हुन्?यो सरकारलाई विदेश नीति सञ्चालनमा थुप्रै चुनौती छन्। पहिलो चुनौती अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिमा उतारचढाव आइरहेको छ। अहिले चीन–अमेरिका, चीन–युरोप र भारत–चीनका बीचमा प्रतिस्पर्धा बढ्दो छ। भारतको अमेरिका र युरोपसँग सम्बन्ध नजकिँदो छ। भारत र रुसको आफ्नै खालको निकट सम्बन्ध छ। यस्ता भूराजनीतिक उछलकुदको असर नेपालमा पनि पर्छन्। यह...

नारद मधेसीकाठमाण्डौ, २७ पौषबितेको ६ अप्रिल २०२२ मा अमेरिकी साइबर सुरक्षा फर्म रिकार्डेड फ्यूचरले एउटा आश्चर्यजन कुरा खुलासा गरेको थियो । उसको आरोप थियो, चीनीया राज्यसत्ताले आफ्ना प्रायोजित हैकर्सको माध्यमबाट लद्दाखमा भारतको बिजली ग्रिडहरुलाई नै निशाना बनाएको छ । यी बिजली ग्रिडहरुमा माथीको आक्रमण चीनको साइबर जासूसी अभियानको एउटा टेलर मात्र थियो । उक्त जासुसी अभियानको मुख्य उदेश्य भारतको इलेक्ट्रोनिक संजाल माथीको अक्रमणसंगै त्यसभित्र रहेको संकलित डाटालाई हत्याउनु नै मुख्य उदेश्य भएको भारतीय बुझाइ थियो । यसका साथै पुन भविष्यमा युद्धको समय आइपर्यो भने त्यसलाई पुर्णरुपले निश्कृय पार्न सकिन्छ कि ? को तैयारी पनि हो । साइबर जासूसी मुहिम चीनको ठुलो वैश्वीक जासुसीको ठुलो रणनीतिको मुख्य भाग पनि हो । मुख्यत लगभग एक दशक देखि चीन आफ्ना प्रतिद्धन्दी भारत, अमेरिक, जपान बृटेन लगायतका मुलुकहरुमाथी व्य...

२०७९ मंसिर १६ गते, शुक्रबारकाठमाण्डौ, १६ मंसिर –श्रीमन नारायणशुरुमा भूकम्पका बहानामा र विगत तीनवर्ष देखि कोरोना महामारीको बहानामा उत्तरी छिमेकी चीनले नेपालसित जोडिएका नाका बन्द गरेपछि हुम्ला, मुगु र डोल्पाका सीमावर्ति क्षेत्रका स्थानीयको रोजगारी गुम्नुका साथै चिनिया बाटो हुदै आउने खाद्यान्न पनि रोकिएको छ । जडीबुटीको र कृषिउपजको व्यपार पनि ठप्प भएको छ । यस्ता सम्सया प्राय सबै जसो सिमा वर्ति जिल्लामा रहेको पाइन्छ । यी नाकाहरु खुलाउन नेपालीपक्षबाट पटक पटक आग्रह गरिएको भएपनि चीनले टेर पुच्छर लगाएको छैन । एक प्रकारले चीनले नेपाल प्रति अघोषित नाकाबन्दी लगाएको जस्तो देखिन्छ । केरुङ्ग र खासा नाकालाई पूर्ण रुपमा सन्चालनमा ल्याउन नेपाली पक्षबाट बारम्बार आग्रह भएको देखिन्छ तर चीनबनट जवाफ मात्र सकारात्मक आउने तर व्यवहार चाही विपरीत देखिदा नेपाल दुःखी हुन स्वभाविक हो । नेपालको राष्टूपति विद्यादेवी भण्ड...

देवेश झाकाठमाण्डौ, १९ कार्तिक –सातासम्म चलेको चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको २०औं महाधिवेशनको गत शनिबार सम्पन्न समारोहबाट पूर्वराष्ट्रपति हु जिन्ताओलाई अप्रत्यासित रुपमा बाहिर निकालिएको भिडिओ सर्वाधिक चर्चित बन्यो। भव्यरुपमा सजाइएको उक्त समारोहबाट हु जिन्ताओलाई बहिर्गमन गराइएको दृश्यबारे चिनियाँ पक्षबाट कुनै आधिकारिक प्रतिक्रिया नदिए पनि आइतबार साँझ चिनियाँ सरकारी समाचार एजेन्सी सिन्ह्वाले भने नेता हु बिरामी भएको र पूर्ण रुपमा निको भइनसकेकाले उनलाई आराम गर्नका लागि हलबाट अन्यत्र पठाइएको जनाएको थियो। राष्ट्रपति सी चिन फिङको छेउमा बसिरहेका ७९ वर्षीय नेता हु भने आफू बसेको सिटबाट हट्न तयार देखिएका थिएनन्। तर, उनलाई एक जनाले पाखुरामा समातेर हटाउन खोजेको दृश्य अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमबाट सार्वजनिक भयो। जसअनुसार पूर्व राष्ट्रपति जिन्ताओ आफ्नो ठाउँबाट उठ्न तयार नदेखिएपछि उनलाई दुवै हातले समाते...

मिति: २०७९/०७/१२सर्वदेव ओझाजब एउटै प्रत्यक्ष निर्वाचित सांसदवाट आ-आफ्नो क्षेत्रमा केन्द्रीय बजेट र उपभोगता समिति मार्फत सबै निकाय बाईपास गरी नै विकास गरिएको प्रमाण बाहिर आऊछ भने १६५ सांसद निर्वाचित गर्दा सम्भव छ भने अन्य बाकी ११० समानुपातिक, ५९ राष्ट्रीय सभा सदस्य, प्रदेश सरकार र प्रदेससभा सदस्य, सबै स्थानीय निकाय सहितका पदाधिकारी, वडा अध्यक्ष, बडा को सबै सदस्य, सरकारी निकाय, प्राविधिकहरूको दरबन्दी समेत किन राख्ने र किन पाल्ने ? खारिज गरौ !! होईन भने मरेको अख्तियारले वा सम्बंधित निकाय र प्राविधिकको रोहमा भए-गरेको सम्पन्न विवरण अनुसार सबै कार्यक्रमको ठाऊँ को ठाऊँ सम्बंधित उपभोग्ताबाट सार्वजनिक सुनुवाई ( Social Audit ) गरी फर-फारक गर्ने गरी एकीकृत , पारदर्शी व्यवस्था लागू गरी मूल्यांकन गरियोस । हाल विश्लेष्णमा बाँके २ निर्वाचन क्षेत्रको सर्सरती हेर्दा प्रायः सबै "उपभोक्ता समिति,, बनाई खर्...

मिति : २०७९ असोज ३ गते, सोमबार श्रीमन्नारायणसात वर्षअघि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपीशर्मा ओली पहिलोपटक प्रधानमन्त्री भएका बेला उनले आफ्नो भ्रमणलाई ऐतिहासिक र अभूतपूर्वरूपमा सफल साबित गर्न हदैसम्मकै प्रचारप्रसार गरे गराए । अब भारतमाथिको व्यापारिक निर्भरता समाप्त हुन्छ, नेपालले अब व्यापार घाटा भोग्ने दिन गए, उत्तरी छिमेकी चीनले हामीलाई सस्तो इन्धन, ग्याँस र सबै आवश्यक सामग्री उपलब्ध गराउँछ, सामुद्रिक मार्गसम्म हाम्रो पहुँच हुनेछ, आधा दर्जनजति बन्दरगाह र सुक्खा बन्दरगाह प्राप्त हुन्छलगायत नानाथरीका उपलब्धिहरू बखान गराएका थिए । नेपालका अधिकांश सञ्चारमाध्यम पनि विषयवस्तुको तहसम्म नपुगी एकोहोरोरूपमा प्रशंसा गरिरहेका थिए तर विगत सात वर्षमा चार वर्षजति त ओली नै देशका प्रधानमन्त्री थिए तर पनि चीनले किन निरन्तररूपमा उपेक्षा गर्दै आएको छ ? विगत नौ वर्षमा चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीका नेताहरूसित भर...

मितिः २०७९ सावन २७ गते, शुक्रबार–अधिवक्ता राम कुमार दीक्षित मृत्यूलोकमा जे दान दिईन्छ, पंचतंत्रमा बिलीन भएपछि स्वर्गलोकमा सोही दान दिइएको बस्तु प्राप्त हुने सनातनी दर्शनले समाजमा गहिराईसम्म जरा गाडेको अवस्थामा पुर्खाहरुले सोही दर्शन, सिद्धान्तलाई आत्मसात गर्दै धार्मिक आस्थाको केन्द्रमा रहेको मन्दिरको निर्माण गरी दीर्घकाल सम्म आफूले स्थापना गरेको मन्दिरको पूजा आजा एवं संरक्षणमा सहयोग हुने उद्देश्यका साथ तत्कालीन अवस्थामा आफू संग प्रशस्त मात्रामा रहेको “भूमि” सो मन्दिरलाई दान दिने प्रचलन रहेको पाईन्छ । मन्दिर निर्माण गर्न र भूमि दानको छुट्टै धार्मिक महत्व रहेको र भूमिदान गरेपछि जीवन काल सम्म नाम चल्ने र जीवन पश्चात दीर्घकाल सम्म नाम अमर रहने आकाँक्षा समेत भूमिदानमा पुर्खाहरुको रहेको देखिन्छ । पुर्खाहरुको उक्त बिश्वासको आधारमा गरिएका कार्यले धार्मिक स्थलको ब्यवस्थापन राम्रो संग हुनुका ...