काठमाण्डौ, १० असार – अमेरिकाको कंग्रेसको प्रतिनिधिमण्डलले निर्वासित तिब्बती धर्मगुरु दलाई लामालाई धर्मशालामा भेट गरेपछि तिब्बतका नेताहरूले तिब्बतका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समर्थनमा दृढ अडान दोहोर्याएका छन्। र, चीनलाई स्पष्ट सन्देश दिएको औँल्याएका छन्।
कंग्रेस सदस्य माइकल म्याकलको नेतृत्वमा रहेको अमेरिकी प्रतिनिधिमण्डलले बुधबार तिब्बती धर्मगुरु दलाई लामासँग उनको निवासमा भेटवार्ता गरेको थियो।
निर्वासित तिब्बतीकी सुरक्षा मन्त्री डोल्मा ग्यारीले भ्रमणको महत्वलाई जोड दिँदै भनिन्, ‘मलाई लाग्छ यो सन्देश चीनका लागि ठूलो र स्पष्ट छ। विश्वका स्वतन्त्रताप्रेमी राष्ट्रहरू, शान्ति र न्यायको प्रवर्द्धन गर्ने मानिसहरू, तिब्बतलाई समर्थन गर्नुहोस्।’ धर्मशालामा दलाई लामासँगै अमेरिकी कंग्रेसको प्रतिनिधिमण्डलको उपस्थितिसँगै ग्यारीले समयको प्रतीकात्मकतालाई प्रकाश पारेको उनको भनाइ छ। ‘यो न्याय र तिब्बती जनताको पक्षमा अमेरिकी कांग्रेस र जनताको समर्थनको बलियो सन्देश हो,’ उनको भनाइ छ।
भ्रमणको शुभ पलबारे स्मरण गर्दै ग्यारीले भनिन्, ‘कति राम्रो संयोग । यो घटना धर्मशालामा परम पावन दलाई लामाको उपस्थिति र ओरेकलको तालिका लगायतका विभिन्न कारकहरू बीचमा अमेरिकी कांग्रेसको प्रतिनिधिमण्डलको भ्रमणसँग मिल्दोजुल्दो छ।’
निर्वासनमा रहेका तिब्बती सरकारका प्रवक्ता तेन्जिन लेखेले प्रतिनिधिमण्डलको भ्रमण र त्यसको सम्भावित प्रभावबारे हर्षोल्लास व्यक्त गर्दै भने, ‘यो हाम्रा लागि निकै ठूलो क्षण हो । उच्चस्तरीय अमेरिकी कंग्रेसको प्रतिनिधिमण्डलले यसअघि नै परमपावनसँग भेट गरिसकेको छ, त्यसपछि मुख्य मन्दिरको प्रांगणमा सार्वजनिक अभिनन्दन समारोह भएको छ।’ लेखेले राष्ट्रपति बिडेनको हस्ताक्षरको पर्खाइमा रहेको अमेरिकी कंग्रेसमा रिजोलभ तिब्बत ऐनको प्रगतिलाई ध्यानमा राख्दै प्रतिनिधिमण्डलको समर्थन र ऐक्यबद्धतालाई जोड दिए। ‘यो विधायी समर्थन हाम्रो लागि महत्त्वपूर्ण छ,’ उनले पुष्टि गरे।
तिब्बतका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समर्थनमा चीनको प्रतिक्रियाको बारेमा लेखेले टिप्पणी गरे, ‘जब हामी अगाडि बढ्छौं, चीनले दुःख व्यक्त गर्दछ। उनीहरूले विगत केही दशकहरूमा तिब्बतमा आफ्ना कार्यहरू प्रतिबिम्बित गरिरहेका छन्। जसले तिब्बती आकांक्षा पूरा गर्नेभन्दा आफ्नो स्वार्थलाई प्राथमिकता दिएका छन्।’ उनले तिब्बती जनताको दीर्घकालीन आकांक्षालाई सम्बोधन गर्न चीन(तिब्बत द्वन्द्वको समाधानको आवश्यकतामा जोड दिए।
लेखेले तिब्बती शरणार्थीहरूलाई सहयोग गर्न भारतको निर्णायक भूमिकालाई पनि स्वीकार गरे। ‘भारत हाम्रो लागि सबैभन्दा राम्रो साथी भएको छ, र हामी भारत सरकार र जनताप्रति आभारी छौं। तिब्बती मुद्दा तिब्बतीहरूको मात्र चिन्ताको विषय होइन, यसमा भारतको पनि हिस्सेदारी छ, र भारतीय जनताको चेतना महत्त्वपूर्ण छ,’ उनले भने।
तिब्बतमा मानवअधिकारका मुद्दाहरूमा विश्वव्यापी ध्यानाकर्षण भइरहेको र वार्ता र समाधानका लागि बढ्दो अन्तर्राष्ट्रिय आह्वानका बीच यो भ्रमण भएको हो। दलाई लामा, एक आध्यात्मिक नेता, चिनियाँ शासन विरुद्ध असफल विद्रोह पछि १९५९ मा तिब्बतबाट भागेर भारतमा निर्वासित जीवन बिताइरहेका छन्।
कंग्रेसको प्रतिनिधिमण्डल गत मंगलबार भारत आएको थियो।
गत हप्ता, अमेरिकी कंग्रेसले तिब्बतको स्थिति र शासनको बारेमा उनीहरूको विवादलाई शान्तिपूर्ण रूपमा समाधान गर्न दलाई लामा र अन्य तिब्बती नेताहरूसँग पुनःसंलग्न हुन बेइजिङलाई आग्रह गर्ने एक विधेयक पारित गरेको थियो।
यसले चीनलाई तिब्बतका आध्यात्मिक नेता दलाई लामा र अन्य तिब्बती नेताहरूसँग कसरी तिब्बत शासन गरिन्छ भन्ने बारे वार्ता सुरु गर्न आग्रह गरेको छ। सन् २०१० यता दुई पक्षबीच औपचारिक वार्ता भएको छैन। नेपाल पाना