काठमाण्डौ, १८ फागुन – भारतले नगदरहित कारोबारलाई बढावा दिँदै यूपीआई विस्तारलाई व्यापक बनाइरहेको छ। तीन राष्ट्र प्रमुखको उपस्थितिमा यूपीआईलाई अघि बढार्ने समझदारी गरेका छन्। भारत, श्रीलंका र मौरिससका नेताहरूले डिजिछल कारोबारको अवलोकन गरेका थिए।
यूपीआई भारतमा प्रयोग हुने भुक्तानी गेटवे हो, जसले भारतलाई कायापल्ट गर्दैछ। डिजिटल अर्थतन्त्रमा मुख्यतया नगद अर्थतन्त्रलाई विस्थापन गर्ने एकीकृत भुक्तानी इन्टरफेस नै यूपीआई हो। यो यस्तो भुक्तानी गेटवे हो, जसले कुनै पनि व्यापारीलाई आफ्नो बैंकबाट सिधै भुक्तानी गर्न उपभोक्तालाई अनुमति दिन्छ।
भारतमा यूपीआईले एपमार्फत सबै बैंक खाताहरूमा पहुँच दिन्छ। सबै एकै ठाउँमा र मोबाइल फोन नम्बर र आइडीका आधारमा व्यक्तिगत पीन कोड प्रयोग गरेर भुक्तानी गर्न सकिने प्रावधान रहेको छ ।
प्राविधिक भाषामा “युनिफाइड पेमेन्ट इन्टरफेस (यूपीआई) एक प्रणाली हो, जसले धेरै बैंक खाताहरूलाई एउटै मोबाइल एपमा पावर गर्छ र धेरै बैंकिङ सुविधाहरू मर्ज गर्दै सिमलेस फन्ड राउटिंग र व्यापारी भुक्तानीहरु गर्न सकिन्छ।
त्यसैले भारतमा, जब तपाईं किनमेल गर्न जानुहुन्छ, तपाईंले कुनै पनि नगद बोक्नु पर्दैन वा तपाईंको जेबमा कार्डहरू पनि प्रयोग गर्न पर्दैन। तपाईलाई चाहिने भनेको तपाईको स्मार्टफोन हो, इन्टरनेट जडान भएपछि तपाइँ लागी भुक्तान गर्न सक्नुहुन्छ।
जब तपाइँ केहि खरिद गर्नुहुन्छ, व्यापारीले तपाइँलाई क्यूआर दिनेछ र कोड यूपीआईमार्फत स्क्यान गरेपछि भुक्तानी हुनेछ। वास्तवमा भारतमा डिजिटलाइज्ड भुक्तानीको क्रान्ति भएको छ। विमुद्रीकरण र महामारीको संयुक्त परिणामका रुपमा देखिएको यूपीआईले नगद लेनदेन एक कठोर दरमा घटाउँदै लगेको देखिन्छ।
सडक छेउमा रहेका स्थानीय टुक टुक्सदेखि नरिवल बिक्रेताहरूसँग क्यूआर कोडहरू छन् र तत्काल भुक्तानी गर्न सकिने व्यवस्था गरिएको छ। भारतमा हाल २६ करोड यूपीआई प्रयोगकर्ताहरू रहेका छन्। सन् २०२३ मा लगभग ८३ अर्ब लेनदेन गरिएको थियो। नेपाल पाना