Sunday, February 9सत्यम खबर
Shadow

विश्‍वमञ्‍चमा चीनको घट्दो विश्वसनीयता, बढ्दै भारतसँगको सहकार्य

काठमाण्डौ, १० चैत – हालका वर्षहरूमा विशेष गरी व्यापार साझेदारी र पूर्वाधार परियोजनाहरूको सन्दर्भमा विश्वव्यापी गतिशीलतामा उल्लेखनीय परिवर्तन देखिएको छ। यस संक्रमणको बीचमा एउटा महत्त्वपूर्ण विषय उजागर भएको छ: व्यापार साझेदारको रूपमा चीनको घट्दो विश्वसनीयता हो।

विश्‍वका विभिन्‍न विकासशील मुलुकले चीनसँगको आफ्नो संलग्नतामा पुनर्विचार गर्न थालेका छन् र स्थायित्व र विश्वासयोग्यताको प्रतिज्ञा गर्ने विकल्पहरू रोज्न थालेका छन्। यी विकल्पहरू मध्ये, भारत एक आशाजनक दावेदारको रूपमा उभिएको छ, जसले दिगो साझेदारीलाई बढावा दिन आफ्नो विश्वसनीयता र प्रतिबद्धता देखाउँछ।

चीनको विश्वसनीयताप्रति बढ्दो आशंकाहरू, रद्द गरिएका सम्झौताहरू र वार्ताहरूबाट प्रमाणित गर्दछ कि चीनले विश्‍वमञ्‍चमा आफ्नो समग्र विश्‍वसनीयता गुमाउँदै गइरहेको छ। विशेष गरी श्रीलंकाले चिनियाँ समकक्षहरू भन्दा भारतीय कम्पनीहरूलाई समर्थन गर्ने हालैको निर्णयले पनि अब विश्‍वमा भारत पहिलो शक्तिको रुपमा उदाइरहेको पुष्टि गर्दछ।

चिनियाँ कम्पनीहरूसँगको सम्झौता रद्द र सम्झौताको पुन: विचार गर्ने विषय विश्वव्यापी व्यापार छलफलमा बारम्बार विषयवस्तु बनेको छ। एक चिनियाँ फर्मलाई दिइएको ऊर्जा टेन्डर खारेज गर्ने श्रीलंकाको हालैको कदमले यो प्रवृत्तिको उदाहरण हो।

एसियाली विकास बैंकको ऋणबाट सुरु भएको यो आयोजना दुई वर्षअघि चीनको संलग्नताबारे भारतले उठाएको चिन्ताका कारण अस्थायी रूपमा अलपत्र परेको थियो। यस पजले छिमेकी राज्यहरूमा चीनको बढ्दो प्रभावको बारेमा बढ्दो आशंकाहरू झल्काउँछ, जसले श्रीलंकालाई आफ्नो साझेदारीको पुन: मूल्याङ्कन गर्न प्रेरित गर्‍यो।

मार्च १ मा, श्रीलंकाले आधिकारिक रूपमा चिनियाँ फर्मसँगको सम्झौता रद्द गर्‍यो, तीनवटा सौर्य र वायु हाइब्रिड उर्जा उत्पादन सुविधाहरूको निर्माण भारतीय कम्पनीलाई जिम्मा लगाएको छ।

भारत सरकारको ११ मिलियन डलरको अनुदानबाट समर्थित यो निर्णयले थप भरपर्दो साझेदारहरूतर्फ श्रीलंकाको अघि बढेको देखिन्छ। बेङ्गलुरुमा रहेको भारतीय नवीकरणीय ऊर्जा कम्पनी यू-सोलारको छनोटले यस क्षेत्रमा भरपर्दो सहयोगीको रूपमा भारतको स्थितिलाई अझ बलियो बनाएको छ।

श्रीलंकाको रणनीतिक निर्णयमा भारतको बढ्दो प्रभावले भरपर्दो साझेदारको रूपमा भारतको आरोहणको महत्त्वलाई अझ जोड दिइएको छ। यस वर्षको सुरुमा, श्रीलंकाले चिनियाँ ‘अनुसन्धान जहाजहरू’ लाई आफ्नो विशेष आर्थिक क्षेत्रमा प्रवेश गर्न एक वर्षको प्रतिबन्ध लगाएको थियो। यो कदमले श्रीलंकाको भारतप्रतिको निष्ठालाई पुन: पुष्टि गर्ने मात्र होइन, यस क्षेत्रमा चीनको महत्वाकांक्षालाई पनि ठूलो धक्का दिएको छ।

बंगलादेश, पाकिस्तान र श्रीलंका जस्ता देशहरूसँगको चीनको संलग्नतामा व्यापारिक सम्झौताहरूमार्फत खतरनाक भूराजनीतिक महत्वाकांक्षाहरू पूरा गर्ने उद्देश्य प्रष्ट देखिन्छ। बंगलादेशमा, उदाहरणका लागि, पद्मा पुल र ढाका-चटगाउँ राजमार्ग जस्ता पूर्वाधार परियोजनाहरूमा चिनियाँ लगानीले बेइजिङको बढ्दो प्रभावको बारेमा चिन्ता बढाएको छ।

त्यसैगरी, पाकिस्तानमा, चीन-पाकिस्तान आर्थिक करिडोर (सीपीईसी) ले कसरी चिनियाँ व्यापार सम्झौताहरू रणनीतिक हितहरू अगाडि बढाउन प्रयोग गरिन्छ, अक्सर स्थानीय स्वायत्तता र सार्वभौमिकताको मूल्यमा उदाहरण दिन्छ।

नेपालले पनि चीनसँग सम्झौता गरेको सात वर्ष बितिसक्दा पनि बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ (बीआरआई) लाई अघि बढाउन चासो दिएको छैन। यीलगायतका घटनाहरुले चीनप्रतिको विश्‍वास गुम्दै गएको र भारतसँग सहकार्य बढाउन मुलुकहरुले इच्छा व्यक्त गरेको देखिन्छ। नेपाल पाना

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *