काठमाण्डौ, २१ माघ – कोरोना महामारीको समयमा नियन्त्रण अभियान भन्दै जारी गरिएको लकडाउनको असर चीनमा आजभोलि देखिन थालेको छ। तीन वर्षअघि वाङ झोङवेईले चिनियाँ शासनलाई चुनौती दिने कहिल्यै कल्पना गरेका थिएनन्। करिब ३० वर्षको उमेरमा उनले चीनको वेन्झाउमा ठूलो श्रमशक्तिको निगरानी गर्दै परिधान निर्यात व्यवसायको प्रबन्ध गरे।
सुरुमा वुहान, हुबेई प्रान्तमा बढ्दो संक्रमणको बारेमा क्यालिफोर्नियामा रहेका आफ्नो भाइको चेतावनीलाई समेतलाई बेवास्ता गर्दै वाङले चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी) मा दृढतापूर्वक विश्वास गरे। यद्यपि, कठोर वास्तविकता देखा पर्यो, जब लकडाउने शहरलाई भर्चुअल ‘जेल’ मा परिणत गर्यो। सीसीपीले पनि सत्ताको संरक्षणको लागि कुन हदसम्म जानसक्छ भन्ने कुरालाई पुष्टि गर्यो।
जीवन र मृत्युको मामिलामा धोका दिने पार्टीको तत्परताको सामना गर्दै वाङले कोभिड-१९ को मृत्युको घटनामा शासनको नजरमा व्यक्तिको तुच्छता महसुस गरे। यदि महामारीले वाङ जस्ता व्यक्तिहरूको लागि एक मोड ल्याएर सोच्न बाध्य बनायो भने गत वर्षदेखि व्यवसाय सञ्चालनमा जारी गरिएका नयाँ प्रावधानले थप संकट सिर्जना गर्यो।
तीन वर्षको निरन्तरको लकडाउने वाङलगायत लाखौं निजी उद्यमहरूलाई अपाङ्गजस्तै बनाएको छ। हाल चीनमा युवा र शिक्षितहरूले रोजगारी सुरक्षित गर्न संघर्ष गरिरहेका छन् र जसमा लगभग ८० प्रतिशत चिनियाँ श्रमशक्तिलाई रोजगारी दिने क्षेत्रलाई गम्भीर असर पारेको छ।
चिनियाँ नीति निर्माताहरूले साना व्यवसायहरूलाई आर्थिक सहयोग प्रदान गर्ने र घरेलु खर्चलाई प्रोत्साहन गर्ने बारम्बार प्रयासहरू गर्दा पनि अपेक्षित आर्थिक पुन: प्राप्ति गर्न असफल भएकाले सन् २०२३ मा आर्थिक राहतको आशा समाप्त भयो।
आर्थिक अवरोधसँग जुधिरहेका सरकारहरूले कामदारहरूको तलब र बोनसमा कटौती गरेका छन्, जसको उदाहरण गान्सु प्रान्तको एक सार्वजनिक अस्पतालले तलब भुक्तानी १५ महिना पछाडि परेको छ। घट्दो मागले शेन्जेनमा एक चिकित्सा उपकरण आपूर्तिकर्तालाई कर्मचारीहरूको लागि १० महिनासम्म बेतलबी बिदा लागू गर्न बाध्य तुल्याएको छ।
आर्थिक मन्दीको बीचमा, एक प्रख्यात चिनियाँ खाजा ब्रान्ड, बेस्टोरले १७ वर्षमा घटेको बिक्रीको पहिलो वर्षमा सीमित उपभोक्ता खर्च वातावरणलाई स्वीकार गर्दै लगभग ३०० उत्पादनहरूमा ४५ प्रतिशतसम्म मूल्य घटाएको छ।
प्रचलित निराशावादले चिनियाँ समाजका सबै पक्षलाई व्याप्त पारेको छ। विकासकर्ताहरूले छोडेका अपूर्ण सम्पत्तिहरूको निराश मालिकहरूसँग भारी ऋणको रियल इस्टेट बजार व्याप्त छ। केही सहरहरूमा आवासको मूल्य यति ठूलो रूपमा घटेको छ कि सम्पत्ति धारकहरूले मासिक धितो भुक्तानीबाट बच्नको लागि नयाँ सुसज्जित घरहरू निःशुल्क प्रस्ताव गरेका छन्।
ऋण एक स्पष्ट मुद्दाको रूपमा देखा परेको छ, छुटेको ऋण वा धितो भुक्तानीको कारण लगभग ८.६ मिलियन चिनियाँ व्यक्तिहरूलाई अदालतको कालोसूचीमा थपिएको छ र यो संख्या २०२० को सुरुदेखि ५० प्रतिशतले बढेको छ।
विश्वव्यापी परिप्रेक्ष्यमा, मुडीजले डिसेम्बरमा देशको सरकारी क्रेडिट रेटिङलाई स्थिरबाट नकारात्मकमा डाउनग्रेड गरेपछि चीनको कमजोर अर्थतन्त्रको चिन्ता बढेको छ। घरेलु रूपमा असहमतिको आवाजलाई दबाउनको लागि चीनको शीर्ष गुप्तचर इकाईले अर्थतन्त्रको बारेमा छलफललाई राष्ट्रिय सुरक्षाको मामिलामा उचालेको छ, जसले सोशल मिडिया र अन्य प्लेटफर्महरूमा अर्थव्यवस्थाको आलोचना गर्नेहरूका लागि आपराधिक दायित्वको सुझाव दिएको छ। नेपालपाना