काठमाण्डौ, ५ अषाढ – एक महिनाको अवधिमा हालैका दुई घटनाहरूले स्थानीय चिनियाँ जनतामा देशको सार्वजनिक प्राधिकरण र कानून प्रवर्तन एजेन्सीहरू विरुद्धको आक्रोश र निराशा रहेको देखाएको छ ।
अपुष्ट स्रोतहरूले १३ जुनको साँझ सिचुआनको नेइजियाङ सहरको डोङ जिङ क्षेत्रमा सार्वजनिक विरोध भड्किएको बताउँछन् । प्रदर्शनको कारण गस्ती कर्मचारी र सहरी व्यवस्थापनको टोलीले अण्डा बिक्रेतालाई कुटपिट गरेको विषय थियो । यसले जनतामा आक्रोश पैदा गरेको छ र वरपरका क्षेत्र र समुदायबाट ठूलो भीड घटनास्थलमा जम्मा भयो र शहर प्रशासनविरुद्ध विरोध र नाराबाजी गर्न थाले । भीड स्थानीय सुरक्षाकर्मीका लागि अव्यवस्थित भएपछि नेइजियाङ म्युनिसिपल पार्टी कमिटी सचिव र सार्वजनिक सुरक्षा निर्देशकलाई विरोध स्थलमा बोलाइएको थियो ।
प्रदर्शनमा उत्रिएका भीडलाई शान्तिपूर्ण रुपमा तितरबितर गर्न मनाउन नसकेपछि उनीहरुले ६ वटै गस्ती र सहरी व्यवस्थापनका कर्मचारीलाई प्रहरीलाई बुझाएका छन् । हिरासत केन्द्रमा लैजाँदै गर्दा पक्राउ परेका कर्मचारीलाई भीडले कुटपिट गरेको थियो । उनीहरुलाई पनि कामबाट निलम्बन गरिएको छ ।
केही समयअघि, गुइझोउ प्रान्तबाट कानून प्रवर्तन अधिकारीहरूले आक्रमणको अर्को घटना रिपोर्ट गरिएको थियो । २३ मेमा एक रिपोर्टर उपनाम लि, जसले अनलाइन न्यूज-पोर्टल जिमु न्यूजमा काम गर्यो, दुई शिक्षकको मृत्युको अनुसन्धानमा तीन प्रहरी अधिकारीहरूले कुटपिट गरे । ली हुबेई प्रान्तबाट गुइझाउ आइपुगेका शिक्षकहरूको बारेमा आफ्नो अघिल्लो रिपोर्टिङ पछ्याउन आएका थिए, जसलाई पावर स्टेशन माथिबाट अचानक डिस्चार्ज पछि स्थानीय नदीमा डुबेको थियो । दक्षिणी प्रान्त गुइझोउको बिजी नगरपालिका सरकारले जारी गरेको विज्ञप्तिअनुसार पत्रकारलाई कुटपिट गरेको आरोपमा अधिकारीहरूलाई निलम्बन र हिरासतमा लिइएको थियो । स्थानीयहरूको चिन्तालाई शान्त पार्न असफल भयो र चीनमा पत्रकारहरूले सामना गरेको शत्रुता र भारी प्रतिबन्धहरूको बारेमा चर्को र दुर्लभ सार्वजनिक बहस सुरु गर्यो ।
हमलाको भिडियो सामाजिक सञ्जालमा ५० लाखभन्दा बढीले हेरिएको छ । जिमु न्युजका सम्पादक सु जियाङकियाओले व्यापक रूपमा प्रसारित सामाजिक सञ्जाल पोस्टमा भनेका छन्, “हामी पत्रकारहरूको अधिकारको रक्षा गर्न र लीको लागि न्यायको माग गर्न दृढ छौं ।” एक विबो प्रयोगकर्ताले लेखे, “प्रहरी अधिकारीहरूले रिपोर्टरलाई किन पछ्याए ? कसले दियो आदेश ? यो कुञ्जी हो,” अर्कोले भने, “हामीले रिपोर्टरलाई समर्थन गर्नुपर्छ र सामाजिक समाचारहरू कभर गर्ने पत्रकारहरूलाई डर र निराश महसुस गर्न दिनु हुँदैन ।”
बेइजिङ फरेन स्टडीज युनिभर्सिटीका सेवानिवृत्त प्रोफेसर झान जियाङले चीनका मिडियाका मुद्दाहरूलाई नजिकबाट ट्र्याक गर्ने उद्योगले हालैका वर्षहरूमा पत्रकारहरूमाथि सेन्सरशिप र हिंसामा वृद्धिसँगै बढ्दो शत्रुताको सामना गरेको बताए । उनले मिडियाको वातावरण निसास्सन्देह अवस्थामा पुगेको बताए । धेरैजसो खोजी रिपोर्टरहरूले पेशा छोडेका छन्, विशेष गरी ‘हार्डकोर’ विषयहरूमा विशेषज्ञहरू, र जो बसेका छन् उनीहरूले उनीहरूको रिपोर्टिङमा ठूलो कठिनाइहरू सामना गर्छन् । २०२० मा धेरै पत्रकारहरूलाई कुटपिट गरियो र मध्य चीनको हेनान प्रान्तमा रिपोर्टिङ गर्न प्रतिबन्ध लगाइएको थियो, त्यहाँ अवैध निर्माण स्थलमा गाडिएका धेरै बालबालिकाको मृत्युको रिपोर्ट गर्न चेङ्दु, बेइजिङ र चोङकिङबाट त्यहाँ यात्रा गरेपछि यो प्रतिबन्ध गरिएको थियो ।
सन् २०१६ देखि चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले कम्युनिस्ट पार्टीका आउटलेटहरूलाई सबै प्रमुख मुद्दाहरूमा पार्टीको लाइनमा जोड दिन आदेश दिएपछि चीनमा मिडिया नियन्त्रण कडा भएको छ । न्यूजरूमको उच्च प्रोफाइल भ्रमणमा सीले भनेका थिए कि सबै रिपोर्टिङ र टिप्पणीहरूले “सही दिशा” पछ्याउनु पर्छ ।
माथिका घटनाहरूले व्यक्तिको मानवअधिकारप्रति चिनियाँ सरकारको उदासीनता र पार्टीको लाइन नमान्ने मानिसहरूलाई ‘ट्याकल’ गर्न प्रहरी कर्मचारीलाई दिएको स्वतन्त्रतालाई देखाउँछ । अन्तत यसबाट कम्युनिस्ट सत्ताप्रति जनआक्रोश बढिरहेको छ । नेपालपाना