काठमाण्डौ, २३ पौष – गरिब एसियाली मुलुकहरूमा चिनियाँ मानव तस्करहरूको सक्रियता बढ्न थालेको छ। पछिल्ला केही वर्षमा मानव तस्करहरूले चीनबाहिर आफ्नो सञ्जाल विस्तार गरेको विभिन्न अनुसन्धान रिपोर्टहरूले जनाएका छन्। उनीहरूले गरिब एसियाली राष्ट्रका मानिसहरूलाई बसाइँ सार्ने भन्दै ठगी गरेको पाइएको छ। त्यसमा नेपाल समेत प्रभावित भएको छ ।
रोजगारीको नाममा मानवबेचबिखन र जबरजस्ती विवाह वा वेश्यावृत्ति वा दासत्व र अन्य प्रकारका गैरकानूनी गतिविधिहरूमा संलग्न गराउँदै आएका छन् । तस्करी गरिएका मानिसहरूलाई वेश्यावृत्ति तथा दास बनाउने लगायतका गैरकानुनी मात्र नभएर शरीरका विभिन्न अंगहरू समेत बेचबिखन गरेको पाइएको छ। पछिल्लो घटनाक्रम नेपालबाट आएको हो, जहाँ स्थानीय अधिकारीहरूले दुई चिनियाँ नागरिक पक्राउ गरेका छन्।
पक्राउ परेकाहरुले दिएको बयान अनुसार १० जना नेपालीलाई राम्रो रोजगारी दिने आश्वासन दिइएको थियो। तर, पछि उनीहरुले अवैध काम गर्न बाध्य बनाइएको खुलेको छ। नेपाल मानव बेचबिखन अनुसन्धान ब्यूरोका प्रहरी उपरीक्षक शारदा प्रसाद चौधरीले भने, ‘उद्धार गरिएका महिला र बालिकाको अनुसन्धानले बेहुलीका रूपमा नेपालबाट चीन लैजाने र युवतीहरुलाई जबरजस्ती वेश्यावृतीमा लगेका छन्।
सन् २०१९ मा पनि नेपाल प्रहरीले नेपाली बालिका बेचबिखनमा संलग्न १० जनालाई पक्राउ गरेको थियो। चीनमा विवाहको बहाना गरेरै लैजाने र वास्तविकतामा उनीहरुलाई घरेलु कामदार र यौनसम्पर्कको साधनको रुपमा प्रयोग गर्ने गरेको छ।
चीनस्थित नेपाली दूतावासले चीनमा बेचबिखन भएका पीडितहरूको पटक पटक नेपालीको उद्धार गरेको छ।’ यद्यपि चिनियाँ नागरिकहरू नेपाली महिलालाई सबै कानुनी प्रक्रिया पूरा गरेर लैजाँदा यी महिला उच्च जोखिममा रहेको महिला र बालबालिकाको बेचबिखन विरुद्धको सञ्जालका अध्यक्ष अञ्जना शाक्यले बताइन् । उनले भनिन्, ‘यौन दास वा बेतलबी कामदारको रूपमा प्रयोग भइरहेको छ ।’
चिनियाँ तस्करहरूले व्यापारी वा कामदार देखाएर अवैध मानव व्यापार गर्छन्। चीनले विभिन्न देशमा पूर्वाधार निर्माण गरिरहेको छ। चीन–पाकिस्तान इकोनोमिक करिडोर (सीपीईसी) अन्तर्गतका परियोजनाहरू धेरै देखिएका छन्। चिनियाँ नागरिकहरु पाकिस्तानमा नियमित आउने गरेका छन्। बेहुली बेचबिखनका घटना धेरै छन् र गरिब र अल्पसंख्यक केटीहरू बीच जालसाजी विवाह मार्फत रिपोर्ट गरेको पाइएको छ। यी चिनियाँ तस्करहरू पाकिस्तान पनि प्रवेश गरेका छन्। उनीहरूले गरिब पाकिस्तानी केटीहरूलाई अमेरिकी डलरमा किन्ने गरेको पाइएको छ।
सीमान्तकृत पृष्ठभूमिका पीडित र कमजोर केटीहरूको लागि न्याय दिलाउनुको साटो इस्लामावाद सरकारले चीनसँगको व्यापार रोजेको आरोप छ। क्रिस्चियन समुदायका ६२९ महिला विशेष गरी कमजोर महिला थिए। २०१९ मा मा चीनमा दुलहीको रूपमा बेचिएको र चिनियाँहरूले मानव बेचबिखनको मुद्दा उठाएको पाइएको छ। पाकिस्तानमा ५२ चिनियाँ तस्करहरूलाई अभियोग लगाएको छ। तर, आधाभन्दा बढीले छिट्टै सफाइ पाए वा जमानत र मौका पाएका थिए।
चीनको एक सन्तान नीति लिएको चीन मानव व्यापारको देशको लामो इतिहास र तस्करीको आरोप लाग्ने गरेको छ। एक सन्तान नीतिले नेतृत्व गरेको छ। सन् १९८० को दशकको उत्तरार्धबाट महिलाहरूको संख्यामा गिरावट आएको कारण दम्पतीहरूले छोरालाई मन पराउँथे। यसले ठूलो लैङ्गिक असन्तुलन निम्त्यायो, जसका लागि महिलाहरूको संख्या कम भयो।
बढ्दो पुरुष जनसंख्या र मानव बेचबिखनमा वृद्धि विशेषगरी म्यानमार, कम्बोडिया र लाओस र भियतनामलगायत गरिब छिमेकी मुलुकबाट केटीहरूको तस्करी हुने गरेको छ। जबकि चिनियाँ सरकार र दूतावासहरूले यसको खण्डन गर्दै आएका छन्।
मानव बेचबिखन, विश्वको दोस्रो शक्तिशाली देशले रोक्नका लागि कमजोर कानुन बनाएको छ। चीनमा अवैध सामान किन्नेलाई सात वर्षसम्म जेल सजाय हुनसक्ने र मानिस बेचबिखनमा संलग्नलाई तीन वर्षको जेल सजाय हुने भएको छ। जसले गर्दा चीनमा मानव तस्करी थप तीव्ररुपमा वृद्धि हुने भएको छ। नेपालपाना बाट