काठमाण्डौ, ३ फागुन – अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) ले बढ्दो वित्तीय घाटा र सार्वजनिक ऋणको बीचमा, माल्दिभ्स बाह्य र समग्र ऋण संकटको ‘उच्च जोखिम’मा रहेको जनाएको छ।
पियापोर्न सोडस्रीविबुनको नेतृत्वमा आईएमएफ मिसनले हालैका आर्थिक विकास र देशको नीति प्राथमिकताहरूबारे छलफल गर्न जनवरी २४-फेब्रुअरी ६ मा माले भ्रमण गरेपछि उक्त प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको हो।
प्रतिवेदनले माल्दिभ्सको अर्थतन्त्र २०२२ मा १३.९ प्रतिशतले विस्तार भएको र २०२३ मा ४.४ प्रतिशतले वृद्धि हुने अनुमान गरेको थियो। पर्यटक आगमन अझै बढ्ने अपेक्षा गरिएको छ, २०२४ मा ५.२ प्रतिशत वृद्धि प्रक्षेपण गरिएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।
ग्लोबल फाइनान्सियल एजेन्सीले बलियो आयात माग र इन्धनको मूल्य बढ्दा २०२४ मा चालू खाता घाटा ‘ठूलो’ रहने प्रक्षेपण गरिएको छ। ‘महत्वपूर्ण नीतिगत परिवर्तनहरू बिना, समग्र वित्तीय घाटा र सार्वजनिक ऋण उच्च रहने प्रक्षेपण गरिएको छ, र मालदिभ्स बाह्य र समग्र ऋण संकटको उच्च जोखिममा रहेको छ।
उच्च ईन्धनको मूल्यहरू र निरन्तर बलियो आयात मागहरूको बीचमा २०२४ मा चालू खाता घाटा मध्यम अवधिमा क्रमशः साँघुरिए पनि ठूलो रहने प्रक्षेपण गरिएको छ। माल्दिभ्स जलवायु परिवर्तनको जोखिममा उच्च जोखिममा छ, बाढी र बढ्दो समुद्री सतहका कारण सम्भावित रूपमा गम्भीर आर्थिक लागतमा रहेको प्रतिवेदनमा थपिएको छ।
आईएमएफका अनुसार कमजोरीहरू कम गर्न र सार्वजनिक वित्त र ऋणको दिगोपन पुनर्स्थापना गर्न कडा मौद्रिक र म्याक्रो-प्रुडेन्सियल नीतिहरूको साथमा दिगो वित्तीय समेकन आवश्यक छ।
ग्लोबल फाइनान्सियल एजेन्सीले जलवायु अनुकूलन र न्यूनीकरण प्रयासहरूलाई समर्थन गर्न संस्थाहरूलाई बलियो बनाउन सुझाव दिएको छ जसले थप जलवायु वित्तपोषणमा पहुँच सक्षम गर्न र जलवायु प्रतिज्ञाहरू पूरा गर्न मद्दत गर्न सक्छ। यसअघि सोमबार माल्दिभ्सका राष्ट्रपति मोहम्मद मुइज्जुले संसदको विपक्षीहरूले पूर्ण बहिष्कार गरेको सत्रमा सम्बोधन गरेका थिए।
मुइज्जुले ‘व्यापक रक्षा रणनीतिको एक भागको रूपमा माल्दिभ्सले स्थलीय, हवाई र सामुद्रिक क्षेत्रहरूमा आफ्नो सैन्य क्षमताहरूलाई बलियो बनाउन आवश्यक रहेको कुरालाई जोड दिएका थिए। नेपालपाना